Bản gốc gia phả của họ đã bị mất năm 1974 do giặc Mỹ tàn phá. Để khôi phục lại gia phả, tôi được họ ủy thác đứng ra thu thập tài liệu mà suy đoán lắp ghép để tạm thời có một quyển gia phả hiện nay
Theo Thường lệ hàng năm trước ngày giỗ tổ một vài ngày có việc viết bổ sung gia phả. Công việc này do ông trưởng họ và một người có trình độ trong họ làm. Hồi còn niên thiếu, tôi nhớ có một lần vào khoảng năm 1947, Bác Bùi Viết Chẩm đang viết bổ sung có gọi tôi đến cho xem bản gia phả. Gia phả là một tấm vải khổ rộng viết bằng chữ nho. Viết theo dạng sơ đồ theo thứ tự từ cao xuống thấp và liên mạch. Bác có chỉ cho tôi vị trí của ông Thúng và ông Thình trong sơ đồ đó (theo tôi hiểu là 2 ông Trưởng nhánh hiện nay)
Sau đời của bác Chẩm thì trong họ, trong làng thậm chí trong vùng chẳng ai theo học chữ nho nữa, và lớp người biết chữ nho cũng lần lượt qua đời do chiến tranh hoặc do tuổi già.
Sau khi anh Bùi Viết Hòa mất thì ông Bùi Viết Lự là trưởng họ đưa bàn thờ họ về nhà để thờ cúng.
Năm 1970 có một lần giạc Mỹ càn quét ở địa phương, lúc đó ông Lự mang gia phả đi sơ tán theo đường biển, không may thuyền bị chìm nên quyển gia phả cũng mất luôn từ đó.
2-12-1974 có các ông Bùi Viết Lự, Bùi Viết Thích, Bùi Viết Châu đứng ra nhờ những người cao niên trong họ trong làng khôi phục lại đồ gia phả tạm hiện có.
Theo tài liệu này thì 5 đời đầu tiên chỉ biết ông trưởng họ, số còn lại là để trống.
Năm 1975 ông Bùi Viết Lự vào sinh sống ở Long Khánh tỉnh Đồng Nai. Bàn thờ họ được chuyển về nhà chị Võ Thị Lan (Con dâu trưởng của họ)
Ngày 18-3 Ất Dậu (17-4-1995) ông Bùi Viết Tô ở Sài Gòn, được sự ủy thác của các anh Bùi Viết Tam ở Hà Nội, Bùi Viết Phú, Bùi Viết Phát ở Sài Gòn và ông Bùi Viết Thiết ở Ninh Bình về làng xây phần mộ Tổ (phần mộ có đường kính 3m, có nhà bia ở phần trên). Lúc này anh em ở xa nhau, tất cả tuổi cao sức yếu. Cũng là thời kỳ bọn kẻ thù bao vây cấm vận nên kinh tế gặp nhiều khó khăn, không về được. Lúc khởi công có Bùi Viết Châu, Bùi Thị Muổng, Bùi Thị Đáng, Võ Thị Lan và bà con bên ngoại giúp sức.
Tháng 7-2004, theo ý nguyện của các con cháu phải có nhà thờ họ riêng để thờ cúng. Từ nguyện vọng thiết tha đó, con cháu nội ngoại dốc sức đóng góp công của. Đáng kể nhất là gia đình cháu Bùi Thị Thi và gia đình cháu Nguyễn Duốc ở nước ngoài đóng góp phần quan trọng. Ngày 20/07/04 Giáp Thân làm lễ rước tổ về từ đường mới.
Dưới đây tôi có một ý muốn viết vào đây để tri ân. Từ năm 1975-nay, con trai họ Bùi (bên Nội) không có một ai ở lại làng. Phần nhiều con cháu rải rác khắp nơi để làm ăn và công tác. Một phần do tuổi cao sức yếu, một phần do kinh tế khó khăn nên việc đi về hàng năm để thờ cúng rất hạn chế. Ở làng hiện nay có chị Bùi Thị Muổng nay cũng 95 tuổi, Bùi Thị Đáng 70 tuổi, chị dâu trưởng Võ Thị Lan cũng vào tuổi 75. Nên hàng năm, đến ngày dỗ họ, nhờ con cháu bên ngoại là chính. Chúng tôi vô cùng biết ơn.
Trở lại phần gia phả, theo tôi biết các dòng họ trong làng, trong vùng đều xuất phát từ Bắc vào. (Làng Kế Môn người vào lập nghiệp 1780?) từ đó có thể suy ra phần đầu gia phả bị mất không có số liệu 5 đời là có khả năng tin được. Từ nhận xét này với sự hiểu biết của tôi tham khảo số liệu hiện có mà lập nên bản sơ đồ tạm thời để tham khảo
Tiếp theo phần viết này tôi xin ghi lại đầy đủ nguyên bản của bản bổ sung trước để con cháu sau này có cơ sở tham khảo bổ sung thêm cho chính xác.
Được sự ủy thác của ông Bùi Viết Phú, Bùi Viết Thiết, viết xong ngày 20-10-2004
Bùi Viết Tô
|